Tasarımın, adı üstünde parametrelere (değişken) bağlı olarak değişmesi ve tasarımın yönlendirilmesi parametrik tasarım olarak adlandırılır. Aslında parametrik tasarım, çalışmayı yönetme ve düzenleme metodudur diyebiliriz.

Bir ürün tasarımında, söz konusu ürünün mevcut ölçü değerleri, tasarımı oluşturan parametre ögelerinden biri sayılır ve tasarım süreci boyunca diğer parametrelerle birbirine bağlı şekilde devam eder. Parametrik tasarımda önemli olan, parametre sayısından ziyade parametrelerin ne derece pratik ve birbirinden bağımsız şekilde yönetilebildiğidir.

Parametrik tasarımda, tasarımın tamamının değerlerini etkilemeden değiştirmek istenilen ölçü değeri gibi parametreler üzerinde oynama yaparak, istenilen bölüme müdahale şansı bulunuyor. Bu yöntemle tasarımcı, aklından geçen her değişikliği tasarımına kolaylıkla adapte ederek çalışması üzerinde sonsuz değişikliği rahatlıkla yapabiliyor ve kısıtlanmadan çalışma özgürlüğü elde etmiş oluyor. Parametrik tasarımın, geleneksel tasarıma kıyasla tercih edilmesinin başlıca sebeplerinden biri tasarımcısına bu özgürlüğü sağlayabilmesi ve günümüz koşullarında daha da önemli olan zaman tasarrufu sağlamasıdır.

Parametrik tasarım, özellikle mimaride tasarımcıya kolaylık sunmasının yanı sıra estetik ve sürdürülebilir bir tasarım anlayışı da vadediyor. Dijital destekli tasarım programları sayesinde mimarlar ve sektör çalışanlarının, tasarımlarını kâğıda dökme konusunda pek çok mevcut yöntemi olmakla birlikte, özellikle teknik çizimlerde mimari unsurların parametrik tasarım kurgusuna dahil edilebilmesi, tasarım sürecini hızlandıran ve yukarı taşıyan bir değer haline geliyor.

Parametrik tasarım; parametrelerde değişiklik yapıldığında dahi tasarımın bütünlüğünün etkilenmeden kaldığı yerden devam etmesini, özellikle bütünlüğün yüksek önem taşıdığı mimari projelerde tasarımın sistemli bir şekilde sürmesini sağladığı için de özellikle mimarlar ve ürün tasarımcıları tarafından sıklıkla tercih ediliyor.

Parametrik tasarımın öncüsü olarak bilinen ünlü mimar Zaha Hadid ve çalışma ortağı Patrick Schumacher, tasarımlarıyla beraber, parametre algoritmalarından yola çıkarak parametrik terimini kullanmışlardır. Schumacher bir röportajında, mimarinin tüm bağlamlarının parametrik olarak şekillendirilebildiğini ve bu sayede bütüne uyarlanabildiğini ifade etmiştir.

Parametrisizt Manifesto ile özdeşleşen Schumacher; küp, silindir gibi esnemeyen geometrik şekillerin yerine daha akışkan ve birbirine uyum gösterebilen, değişken ortamlar oluşturmayı parametrisizm olarak adlandırarak, günümüzün yeni tasarım anlayışında, çağdaş toplumların yarattığı mimari karmaşanın çözümünün parametrik tasarımda olabileceğini belirtmiştir.

Parametrik tasarımın adı, tanınmasına vesile olan Zaha Hadid ve çalışma partneri Schumacher ile bilinse de günümüzde parametrik tasarımı tercih eden ve projelerinde uygulayan pek çok tasarımcı bulunuyor. Ülkemizde, 2006-2013 yılları arasında Zaha Hadid’in Londra ofisinde proje yürütücülüğü görevini üstlenen ünlü mimar Melike Altınışık, parametrik tasarım denince akla gelen ilk isimlerden oluyor.

Melike Altınışık, kültürel yapılardan özel mobilya tasarımlarına kadar pek çok farklı alanda çalışmalar yapıyor. Bununla birlikte, İstanbul Çamlıca’da bulunan Çamlıca TV ve Radyo Kulesi’nin tasarımını, kurucusu olduğu MAA ile üstlenerek, tanınmış bir başarıya daha imza atmıştır.

Pek çok tasarım stüdyosu ve mimarlık ofisi de günümüzde parametrik tasarımı projelerinde tercih etmekte ve ürün gamını genişletmektedir. Sens’in tercih ettiği parametrik tasarımlar da özelleştirilerek, tamamen buna özel bir koleksiyon yaratılmıştır.

Bu blog yazısı Yapı Kataloğu İçerik Ekibi tarafından Sens firması için hazırlanmıştır.