Hareketli mimari sistemler sadece görsel açıdan etkili bir çözüm olmaktan daha öte, kendi maliyetini kısa süre içerisinde çıkaran bir cazibe faktörüdür.

Hareketli mimari sistemler, birçok boyut ve şekilde üretilebilirken, mimari gereksinimleri de geniş bir skalada karşılayabiliyor. Bu yazıda “cam” ile kastedilen hem cam hem de polikarbonat elemanlar olabilir.

Yüksek ihtimalle daha önce hareketli çatı pencereleri ya da tamamen açılır çatı sistemleri görmüşsünüzdür. Peki, hareketli pencereler ve ortadan kaybolan duvarlar? Ve hatta tamamen açılabilir yapılar…

Okuyacağınız yazıda bu uygulamaları inceleyecek ve restoran, bar, bistro gibi ticari yapılara nasıl uygulanabildiklerini keşfedeceğiz.

1. Dikey Hareketli Pencereler

Deneyimlerinizden de biliyorsunuzdur. Yapılan birçok çalışmaya göre, restorana giden bir müşteri tipik olarak pencere kenarını tercih etmektedir. Gün ışığı ve buna bağlı faydalarından olsa gerek, içgüdüsel olarak doğal ışığa ve açık mekanlara karşı bir çekim yaşarız.

Bir adım ileri gidersek, konuklarınıza açık mekân deneyimini hareketli pencereler uygulayarak daha yoğun olarak sunabilirsiniz. Açık hava hissi, iç mekandaki konforla birleşerek, konuklarınızda tamamen pozitif bir etki yaratmayı başarabilir.

Dikey kayan sistemler esnekliğin en üst seviyelerine ulaşan bir tasarım anlayışı sunarken birçok avantaj da sağlıyor. Neden mi?

• Yatay kayar paneller açıklığın her iki tarafında yer kaplıyor ve görüş alanında bir kısıtlanmaya neden oluyor. Pencere kenarında oturan müşterilerden sadece bir kısmı açık havaya erişebiliyor.
• Yatay katlanan paneller de aynı şekilde her iki tarafta yer işgal ediyor. Tasarımlarından dolayı, iç ya da dış mekândan kullanmaları da gerekiyor ve fonksiyon ve güvenlik gibi parametreleri kötü yönde etkiliyor.
• Yatay ve dikey açılan pencere sistemlerini hareket ettirmek için pencere kenarında oturmakta olan misafirlerinizi rahatsız etmek zorunda olmak da büyük bir dezavantaj.
• Dikey kayan paneller restoran uygulamalarında ideal tercih oldu. Yukarı ya da aşağı doğru kayabilir ve bir entegre bir korkuluk oluşturabilir. Aynı zamanda hareket uzaktan kumanda ile yapıldığından bu sistem cam kenarında ki misafirlerinize de rahatsızlık verilmeden hareket etmektedir.

Dikey toplanma ile tüm bir duvarı pencere olarak uygulayabilirsiniz. Ürünün kendisi panelleri aşağı pozisyonda toplayarak güvenlik korkuluğu yaratabilir.

Hareketli pencereler, entegre perde ve gölgelikleri de içermektedir.

2. Hareketli Duvar & Kapılar

Cam duvarlar, modern iş dünyasının ofis ortamı için bir vazgeçilmez haline gelmiştir. Kurumsal modernite ve refah imgesi taşırlar. Yine de, farklı nedenlerle restoran arenasında da kendilerine bir yer buldular.

Kontrol edilebilir bir cam duvar, konuk deneyimini önemli ölçüde artırabilir. Kapalı olduğunda kat planınızda saydam veya yarı saydam bölümler oluşturabilir. Açık olduğunda, bir bölgeden bir diğerine uygun bir geçit haline gelir.

Böylece, cam duvar çok fonksiyonel bir katkı olarak işlev görür. Hislerle ilgili bir perspektiften bakıldığında, açıklık duygusunu tetikleyerek mekânı daha büyük algılamaya yardımcı olur.

Hareketli cam duvarlar için "havalılık" faktörü duvarlar açılırken etkindir. Bu bir elle veya otomatik, motorlu bir prosedür olabilir.  Özellikle, motorlu kullanım "havalı" etkiyi yaratır.

Hareketli cam duvarlar, restoranların iki ana alanına uygulanabilir:

• Bir iç mekân- iç mekân bölücü
• Bir iç mekân – dış mekân bölücü

İç mekân- iç mekân bölücü cam duvarlar için birincil avantaj yapılandırılabilirliktir. Geri çekilebilir cam duvarlar tamamen kapalı, tamamen açık veya kısmen kapalı olabilir Böylece, yeni oturma alanları açabilir, özel tarafları izole edebilir veya gürültünün azaltılmasına katkıda bulunur.

İç mekân – dış mekân bölücü cam duvarlar öncelikle veranda alanları gibi serin ve rahat ortamlar yaratmak için kullanılır. Bu tür sistemlerin bir yararı, içeride oturan konuklar için bile açık alan deneyimi sağlamasıdır. Entegre perdeler ve gölgelikler içerdeki konukları rahat ettirecektir.

Bu iç-dış mekân bölücü sistemleri, aynı zamanda tamamen kapalı, tamamen açık veya kısmen açıktır. Böylece, havayı dengelemek için pasif soğutmaya da katkıda bulunabilirler

Hareketli cam duvarlar için kayar ve katlanır dahil olmak üzere çeşitli teknolojiler mevcuttur.

Dikey kayar sistemler, geçit oluşturmak için hemen hemen yok olmak gibi daha yeni ve farklı avantajlar sunmaktadır. Aynı zamanda dikey hareketli cam kapı sitemleri yukarı hareketinden sonra zeminde eşik oluşmasının önüne geçmektedir, bu sistemler için zeminde herhangi bir eşik veya ray hattına ihtiyaç duyulmaz, bu da havuz ortamları gibi ıslak zeminlerde ve insan trafiğinin kontrolsüz olduğu bar, restoran gibi alanlarda mekanı kullanan misafirleriniz açısından bir artı değerdir.

3. Hareketli Skylight Ürünleri

Geri çekilebilir çatı pencereleri ve geri çekilebilir çatılar çok benzerlerdir, bu yüzden üreticiler bazen terimleri birbirinin yerine kullanırlar. Buradaki amacımız için, ikisini birbirinden aşağıdaki gibi ayırt edeceğiz:

• Hareketli çatı pencerelerinin cam panelleri, tekil veya gruplar halinde açılıp kapanarak çalışır.
• Hareketli çatılar, paneller ve çerçeve üyeleri dahil olmak üzere tüm bölümleri açılıp kapanarak çalışır.

Restoranlar ve eğlence mekanları üzerinde hem mülk değeri hem de ambiyans anlamında çatı pencerelerinin önemli bir etkisi olabilir.

İlginçtir, çatı pencereleri bir süredir mimaride mevcuttu. Antik Roma mimarisinde, açık çatı pencereleri (açıklık formatında) hem pratik hem de sanatsal amaçlarla kullanılmaktaydı. Endüstri devrimi ile camın kullanılmaya başlamasıyla, kapalı çatı pencereleri ortaya çıktı. Çatı penceresi tabiri bu dönemden adını almaktadır. Günümüze yaklaştıkça sabit pencereler yerini, manuel olarak hareketli olanlara bıraktı.

Hareketli tavan pencereleri tek katlı yapılara ve en üst katlara uygundur. Özünde, kapalı mekânın içindeki herkese bir pencere kenarı etkisi sağlamaktadır. Özellikle gece hayatı açık hava etkisi yaratan hareketli tavan pencereleriyle güçlenebilir.

Gün içinde ya da akşam saatlerinde açık olmaları her zaman müşterileri etkilemeyi başarır. Bu hareketli cam sistemler misafirleriniz için artı değer sağlarken aynı zamanda işletme sahipleri için de elektrik ve ısıtma giderleri gibi faktörlerde artı değerler sağlamaktadır. Bu da yatırım maliyetini işletme gideri olarak değerlendirdiğinizde bu yatırımın ne kadar doğru olduğunu göstermektedir.

4. Hareketli Çatılar

Eğer hareketli tavan pencereleri etkileyicilik faktörünü yaratıyorsa, hareketli çatı sistemleri bunu bir ileri seviyeye taşıyor diyebiliriz. Bu ürünlerde, bir çatının tamamı ya da bir kesiti, toplanarak müşterileri açık havaya kavuşturur.

Hareketli tavan pencereleri gibi, hareketli çatılar da tek katlı yapılara ve en üst katta bulunan mekanlara uygundur.  Geleneksel çatılar yalnızca “geleneksel” olmakla sınırlı kalırken, hareketli olanlar her zaman müşteri etkileşimini ve sadakatini sağlamayı başarır.

Hareketli çatılar neredeyse her zaman otomatik motor kontrolüyle yönetilir.

Yağmur veya kar durumunda, kapalı durumdaki hareketli çatı sistemi, gün ışığı ve görüş alanı konusundaki performansından bir şey kaybetmez. Yağmurlu ya da güneşli, hareketli çatıyla kapatılmış mekanlara “güneş odası” yakıştırmasını yapabiliriz.

Hareketli çatılar aynı zamanda mimari ve estetik algıyı da güçlendirir. Bu etmen potansiyel müşterileri, sürekli müşterilere çevirmeyi başarır.

Çatı katı restoranlarında da bu uygulama ciddi bir değer katkısı sağlamaktadır. Bu tip işletmelerin açılış gecelerine medya daima yer vermektedir. Bu çatı sisteminin hareketi herkesi etkilemekte ve her zaman bu mekân için bir sohbet malzemesi olmaktadır. Hayal edin; akşamüstü güneş batarken üstünüzde bir cam çatı var ve gün batımının esintisi ortaya çıkarken tüm çatı hareket ederek görüş alanınızdan çıkıyor, gökyüzü ve sizin aranızda hiçbir engel kalmıyor ve hafif gün batımı esintisi eşliğinde yemeğinizi yiyorsunuz. Bu fikir mekânlar ve çatıların ilişkilerini tamamen değiştirmektedir.

5. Hareketli Yapılar

Hareketli çatılar ve hareketli yapılar genellikle benzer strüktürü tarif etmek için kullanılır. Aralarında sadece ufak bir fark olduğunu düşünürsek bu kabul edilebilir bir durum. Fakat yine de bu dokümanın amacı için aradaki ayrımı yapacağız.

Hareketli çatılar genellikle var olan bir strüktürün üzerine sabitlenmiş bir rayın üzerinde kayar ve yapının sadece çatısını hareket ettirmektedir. Hareketli yapılar, öte yandan, her zaman strüktürün kendisini ve çatıyı içerir, yani temel olarak hareket eden bir bina ya da yapı olarak adlandırılabilirsiniz.

Restoranlar ve benzeri eğlence mekanlarında, hareketli yapılar hem “freestanding” hem de “lean-to” konfigürasyonlarında tasarlanabilir. Her iki tip de veranda alanlarını ya da genişletilmesi istenen yemek alanlarını dış mekâna çevirebilecek kapasitededir. Aynı zamanda bir arazinin üstünde açık hava duygusunu kaybetmeden kullanılabilen, misafirleri dilediğinde dış ortamın olumsuz etkilerinden koruyabilen yapılardır.

Bu etkileyici sistem, ortadan iki yana ya da tamamen tek bir tarafa toplanabilme özelliğine sahiptir. Bu operasyon elle ya da bir motorla yürütülebilir, motor dilenirse güneş enerjisi ile şarj edilebilen bir akü sistemi ile de çalışabilir.

Bunun kararı büyük oranda bütçeyle ve kapatılan alanın boyutuyla ilgilidir. Buna rağmen oldukça geniş alanlar bile, motorsuz bir hareket yönetime uygun olabiliyor.

Tipik olarak, üreticiler tasarımlarını birkaç hesaplanmış sistem üzerine kurgularlar. Bu kararlar strüktürün profil tasarımını belirler. Yani, mekanınızın mimarisine en uygun dildeki yapıyı elde etmek için birtakım kararlar almak mümkün. Bu karar alınırken kar yükleri, rüzgâr yükleri ya da model ve şekli etkileyecek tüm statik hesaplamalar yapılmalıdır.

Bu yapıların zaman zaman kapalı olarak kullanılacak olmasından dolayı, tasarımlarımızda strüktürle hareket eden kapı ve pencerelere de yer verilmiştir. Diğer seçenekler ise entegre perde ve gölgelikleri içermektedir.