Bakırköy Cumhuriyet Meydanı
-
KAAT Architecture + Urban
İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Bakırköy meydanı için düzenlenen yarışmada 1.lik ödülüne layık görülen proje KAAT Studio tarafından tasarlanmıştır.
Proje, Bakırköy'ün tarihi ile içindeki durumunun vatandaşlar tarafından hayata geçirilmesi, gündelik hayatın bir parçası haline getirilmesi ve bölgenin bir kültür rotasının omurgasını oluşturacak şekilde tasarlanmasını oluşturmaktadır. Bu bağlamda proje alanı bir kültür birlikteliği olarak düşünülmüştür.
Proje alanının mekansal tasarımına başlamadan önce, alanın çevresi ile birlikte kentsel bellek parkurundaki erişilebilirlik kurgusu tartışılmıştır. Öneri projesi, Bakırköy'ün tarihle iç içe konumunun vatandaşlar tarafından tanınması, benimsenmesi ve gündelik hayatın normal akışının bir parçası haline getirilmesi için bir kültür rotası fikri üzerinden şekillenmiştir. Kültür Rotası, kıyı şeridinden başlayıp Fildamı Sarnıcı'na kadar uzanan kesintisiz bir yaya yerleşim yeridir.
Ebuzziya Caddesi - Fahri Korutürk Sokakları ve günlük hayatla buluştuğu Cumhuriyet Meydanından oluşan kültür rotası sadece tarihi yapılara ve kalıntılara değil, hatıralara da dokunmaktadır. Bu bağlamda demiryolu, hem meydanı şehrin güney kesiminden ayıran çok güçlü bir eşik olarak hem de Bakırköy halkının belleğinde son derece güçlü referansıyla önemli bir anıt mekân olarak değerlendirilmiştir.
Tren rayları bizi durdurur. Bazen bir veda, bazen de beklenen bir kavuşma çağrısında bulunurlar. Bu yüzden bir tren gördüğümüzde duruyoruz, ontolojisinde hüzünlü bir nostalji var. Demiryolları kesintisiz olduğu için yoğun konut stokunda bize sürpriz bir ufuk çizgisi veriyorlar. Bu rayların üzerine bastığı arazi, insanların yüzlerce yıldır kullandığı arazidir. Bu bağlamda demiryolu, kültürel güzergahın en güçlü mekânı olduğu yerdir. Bu rota, demiryolu ile çeşitli şekillerde ilişkilidir. Demiryolunun yanına iner, üzerine yükselir, bir platform haline gelir ve şehre ufka bakan bir seyir noktası sunar.
Bakırköy Cumhuriyet Meydanı'ndan sahile kadar uzanan Fahri Korutürk Caddesi ilçe merkezinin ana aksını oluşturmaktadır. Bu bağlamda caddenin zemin kullanımı büyük ölçüde çeşitli büyüklükteki dükkanlar, telekomünikasyon alanları, döviz büroları ve bankalardan oluşmaktadır. Ticari alanların yanı sıra iş hanları ve caddeden direkt girişi olan pasajlar da sürekli olarak sokağın yaya jeneratörleri olarak faaliyet göstermektedir. Günümüzde yoğun olarak kullanılan aks, kent mobilyalarının düzensizliği ve süreksizliği, yeşil alan ve gölgelendirme alanlarının olmaması, aydınlatma ünitelerinin yetersizliği ve zemin malzemelerinin uyumsuz olması ile olumsuz bir görüntü oluşturmaktadır. Aynı zamanda binaların cephelerinde yer alan reklam panoları, ihmal edilen vitrin alanları ve özellikle iş hanlarında dikkat çeken tabela yoğunluğu müdahale edilmesi gereken alanlar olarak değerlendirilmektedir.
Önerilen projede zemin kat kullanım fonksiyonları 5 ana başlık altında ele alınmış ve her binanın önüne bir fonksiyon bandı önerilmiştir. Bu alanlar kiralanabilir alanlar olup değişen zemin kat fonksiyonlarına göre dönüştürülme potansiyeline sahiptir.
Mevcut durumda meydan, durup vakit geçirmek için halka açık bir yer olmaktan uzak, sadece geçmek için bir araçtır. Bu sorunun önemli nedenlerinden biri, kentin güney kesimi ile meydan arasındaki zayıf bağlantı, meydanın etrafını çeviren yayın tanımlayıcı olmaktan çok ayrıştırıcı bir etkiye sahip olması ve işlev grubunun olmaması olarak özetlenebilmektedir. Yeniden kurulan önemli bir eşik, demiryolu ve farklı kesimlerde çeşitli mekânsal ilişkiler kuran kültür yolu ile bu kopukluk ortadan kaldırılmıştır ve kent meydanında durabilmek ortaya çıkmıştır.
Meydanı çevreleyen pasajın kent belleğine girmiş olma ihtimaline karşın, meydanın sınırları ağaçlarla tanımlanmış, bellekteki dikeylik ağaçlarla buluşmuştur. Meydanın yaşayan bir kamusal alan haline gelebilmesi için üçüncü boyutta hem tanımlayıcı hem de ölçekleyici etkiye sahip kamusal tesisler tasarlanmıştır.