Bu alanların kent planlarında tasarlama yöntemi ve  yapımlarında kullanılan malzemelerin kullanıcılar üzerinde yaratacağı etkiler yönünden büyük  öneme sahiptir. Günümüzde kentsel planlama, uygulama ve tasarımların sürdürülebilirlik  ilkelerine uygun olarak yapılması gerekmektedir. Mimari ve kentsel yapıların yaşam  döngüsünü oluşturan aşamalarda, çeşitli sebeplerle tüketilen enerji ve doğal kaynaklar  sonucunda ortaya çıkan atıklar, ekosistem üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bunların  sonucunda oluşan çevresel etki büyük oranda yapı malzemelerinden ve yapım yöntemlerinden  kaynaklanmaktadır. Ekolojik kaygılar gözetilmeden yapılan tasarımlar ve uygulamalar sonrasında meydana getirdiği atıklar toplumsal hayatı olumsuz etkilemektedir.  

Kamusal mekan üretiminde doğayla, iklim koşullarıyla, toplum ve kültürüyle uyumlu,  tarihsel süreklilik gösteren, üretim ve kullanım sırasında minimum enerji tüketen, yerel olarak  elde edilebilen malzemeler tercih edilmektedir. Bunlardan biri olan beton malzemesi çeşitli  yüzey dokuları, şekil ve renk seçenekleri ile uygulanabilen bir malzeme olması sebebiyle  yaygın olarak şehir mobilyası, döşeme kaplaması ve benzeri elemanların üretiminde  kullanılabilen çok yönlü ve estetik tasarımlara olanak sağlayan bir mimari elemandır. Son  yıllarda kamusal mekanlarda beton kullanımı yaygınlaşmış olup yaşamımızın hem görsel hem de yapısal bir parçası haline gelmiştir.  

Beton malzeme; betonarme, grobeton, hafif beton, brüt beton, şap beton ve özel beton  gibi çeşitli şekillerde üretilebilmektedir. Beton malzeme ekolojik olarak incelendiğinde, uzun  ömürlü, yeniden kullanılabilen, üretiminde çok yüksek enerji harcanmayan ve yerel olarak  bulunabilen bir malzemedir. Beton malzeme yapımında kullanılan katkı maddeleri için ekolojik  alternatifler araştırılmakta olup doğaya verdiği zararı minimum seviyeye çekmek için  çalışmalar yapılmaktadır. Buna örnek olarak, agrega malzeme alternatifi olarak geri  dönüştürülmek üzere toplanan, geri dönüşümü oldukça yüksek maliyetli camlar  kullanılabilmektedir. Betondan yapılmış yüksek dayanımlı plakalar, yer ve duvar kaplamaları  kullanılabilmektedir. Bu örneklere benzer olarak, depolanan endüstriyel atık ürünlerin geri  dönüştürülerek beton üretimi ekonomik bir şekilde sağlanabilmektedir. Son yıllarda gelişen  beton teknolojisi ile birlikte betonun yeni estetik özelliklere sahip olabileceği kanıtlanmıştır.  Beton malzeme kolay şekil alma özelliği ile istenilen biçimde üretilebilme imkanı sağlamakta  olup kamusal alanlarda yaygın olarak tercih edilmektedir. Ayrıca kamusal alanların  sürdürülebilirliği ve uzun vadeli işçilik giderleri düşünüldüğünde renkli beton uygulamaları hem ekonomik hem de sürdürülebilir olmaktadır. Kamusal alanları tanımlarken baskı beton  teknolojisi ile istenilen desende yer ve duvar kaplamaları yapılabilmektedir.  

Son yıllarda beton malzemenin mukavemeti arttırılarak suyun olumsuz etkilerinden  koruyan katkı maddelerinin kullanımı artmıştır. Kamusal alanlarda yaygın olarak kullanılan  beton alanlar yağmur sularının yeraltı sularına karışmasına engel olmaktadır. Bu durum  ekolojik bir sorun yaratmakta ve azalan yeraltı suları doğanın dengesinin bozulması ile  sonuçlanmaktadır. Ekolojik sorunlara çözüm arayan beton teknolojisi ile birlikte geçirgen beton  malzeme üretilmiştir. Gözenekli yüzeye sahip olan geçirgen beton malzeme, yağmur suyunu bünyesinden geçirerek yeraltı sularına iletilmesini sağlamaktadır. Geçirgen beton malzeme  kamusal alanlarda, yollarda, kaldırımlarda ve üstü açık mekanlarda kullanılabilmektedir. Geçirgen beton malzeme kullanımının tercih edilmediği yerlerde “çim taşı”  kullanılabilmektedir. Çim taşı, içinde bulundurduğu doluluk ve boşluklar sayesinde yağmur  suyunu geçirmektedir.  

Sonuç olarak günümüzde yaygın olarak kullanılan beton malzemesi kamusal  alanlarda yaygın olarak tercih edilmekte olup çeşitli estetik kaygıları giderirken aynı zamanda  sürdürülebilirlik sağlamaktadır. Çeşitli beton malzeme üreticileri bu konuyla ilgili çalışmaları  devam etmekte olup betonun yeniden keşfedilmektedir.  

________________________

Ruken MEŞE