Bu anıtsal yapı, Kurtuluş Savaşı’nın önemli dönüm noktalarından biri olan Başkomutanlık Meydan Savaşı’nın yapıldığı Zafertepe’de yer almaktadır. Aynı zamanda Uskon A.Ş. ile Çelik Yapı A.Ş.'nin de kurucuları olan Levent Aksüt ve Yaşar Marulyalı bu anıt tasarımı ile Türk milletinin bu savaştaki mücadelesini ve kazandığı zaferi yüceltmeyi amaçlar.

Projenin Mimari Bağlamı ve Tasarımı

Dumlupınar Zafer Anıtı, Kurtuluş Savaşı'nın aşamalarını ve Türk milletinin istilacı güçlere karşı direnişini simgeleyen bir dizi üçgen bloktan oluşan etkileyici bir kompozisyona sahiptir. Anıtın en yüksek bloğu, milli birliğin simgesi olarak zaferin nihai sonucunu temsil ederken, diğer üçgen bloklar halkın birleşerek verdiği mücadelenin evrelerini görselleştirmektedir. 3 metreden başlayarak 14 metreye kadar yükselen bu bloklar, ziyaretçilere savaşın zorlu sürecini adeta yeniden yaşatır. Proje, bu sembolizm ile bir anıttan öte, halkın bu destansı savaşı içselleştirebileceği bir deneyim alanı sunmayı amaçlar.

Yaşar Marulyalı ve Levent Aksüt tarafından 1962 yılında tasarlanan anıt, keskin geometrik formların dinamik kompozisyonuna sahiptir. Üçgen blokların farklı yükseklik ve açılarla düzenlenmesi, yapıya derinlik ve hareket kazandırırken, merkezde yükselen sivri kütle, anıtın gökyüzüne doğru yükselişini anlamlı biçimde vurgular. Kestanbol graniti ile kaplanmış olan bloklar, görsel ve manevi anlamda etkileyici bir atmosfer oluşturur.

İnsan ölçeğini aşan ebatları ile ziyaretçileri etkileyen bu anıt, bulunduğu alanda merak uyandırıcı bir varlık sergiler. Güçlü ışık ve gölge oyunları ile elde edilen dramatik kontrastlar, yapının plastik etkisini kuvvetlendirerek çarpıcı bir görsel şölen yaşatır.

Proje Süreci ve Yapısal Detaylar

1962 yılında açılan, jürisinde sayın Turgut Cansever’in de yer aldığı yarışmanın ilk aşamasında kırk proje değerlendirilmiş ve sekiz proje ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Yarışmanın ikinci aşamasında ise, Levent Aksüt ve Yaşar Marulyalı’nın projesi birincilik ödülüne layık görülmüştür.

Projede, Zafertepe’nin doğal yapısına saygı gösterilerek, anıtın çevresi aslına uygun bir şekilde korunmuştur. Projenin yalnızca bir anıtla sınırlı kalmaması, tören alanı, tribünler, otopark yerleri, müze ve lojmanlar gibi ek tesisleri de içermesi, yapının geniş bir kompleks olarak ele alındığını gösterir.

Anıtın yapısal tasarımı, Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık aşamalarını ve Türk milletinin zaferini canlandırırken, aynı zamanda anıtsal bir sembol olmanın ötesine geçip, ziyaretçilerin içinde dolaşabileceği yaşayan bir mekan yaratma fikrini barındırır. Bu düşünceyle, anıt sadece dışarıdan bakılan bir heykel değil, içinden geçilen ve savaş alanlarının izlenebildiği bir deneyim alanı olarak düşünülmüştür.

Zaferin Anıtsal İfadesi

Dumlupınar Zafer Anıtı, Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesini temsil eden en önemli anıtlardan biri olarak mimarlık tarihinde önemli bir yere sahiptir. Umo Mimarlık’ın kurucuları Levent Aksüt ve Yaşar Marulyalı, projeyi sadece bir anıt olarak değil, bir zaferin ve milli iradenin sembolü olarak şekillendirmişlerdir. Anıtın, Kurtuluş Savaşı’nın ruhunu yansıtması ve Türkiye'nin geleceğe olan güvenini ifade etmesi, bu projeyi mimarlık dünyasında farklı bir yere taşımıştır.

Sonuç olarak, Dumlupınar Zafer Anıtı ve Tesisleri, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini hem mimari hem de manevi bir sembolle ölümsüzleştirirken, aynı zamanda gelecek nesillere de güçlü bir mesaj verir: Milli birlik ve beraberlik, her türlü zorluğun üstesinden gelmenin anahtarıdır.

_____________

Kapak fotoğrafı: Yaşar Marulyalı ve Levent Aksüt tarafından tasarlanan Dumlupınar Zafer Anıtı, 1962