Millet Mahallesi Pazar Alanı Bursa’nın Yıldırım İlçesi’nde, yeni kurulmuş bir mahallenin ihtiyacına yönelik olarak tasarlandı. Yalnızca bir kapalı pazar alanı ve otopark olmanın ötesinde, içinde yer aldığı çevreye kamusallık katan bir kentsel donatı olarak düşünüldü.

 

Yapı, kenarında uzandığı caddeden geriye çekilerek, karşıda yer alan camiyle ilişkilenen bir ön meydan oluşturuldu. Söz konusu meydan, cadde boyunca yapının strüktürel ritmini takip eden ağaç ve banklarla, bina ön cephesi boyunca ise önerilen dükkan dizisini takip eden bir revakla sınırlandırıldı. Ufukta Uludağ yamaçları, bir kenarda revağın ardındaki dükkanlar, bir kenarda ise cadde perspektifiyle, meydanın mahalle yaşantısına dahil olacak, onu zenginleştirecek bir unsur olması amaçlandı.

 

Pazarın ana girişi, meydana bakan dükkanların arasından geçecek şekilde kurgulandı. Bu girişin tam karşısına, arka sokak tarafına yerleştirilen ikincil giriş ise, kurulum esnasında pazarcılara ait araçların alana erişebilmesi için ayrıldı. Pazar sirkülasyonu, bu iki girişi birbirine bağlayan bir omurgaya takılı ikincil yollarla sağlandı. Söz konusu omurga içinde açılan galeri boşluğunun kenarlarındaki merdiven ve asansör aracılığıyla da, bodrum kattaki kapalı otopark ile zemin kattaki pazar alanı ilişkilendirildi.

 

Yaklaşık 5.000 m2’lik bir alana sahip pazar alanında 230 adet hareketli, 12 adet de sabit tezgah bulunuyor. Çay ocağı, tuvalet, mescid ve zabıta odasından oluşan servis birimleri, kapalı otoparka inen araç rampasıyla birlikte, arsanın eğik kenarı ile pazar alanının dik açılı geometrisi arasında kalan üçgen alanda çözümlendi.

 

Bodrum kattaki kapalı otopark gerek pazarcıların, gerekse özel araçların park edebileceği, 6 metreye 9 metrelik taşıyıcı akslara sahip bir betonarme sistem ile inşa edildi. Pazar alanının kendisi ise istenilen tezgah ölçülerine uygun, alttaki ızgaranın ölçülerini ikiye katlayan, 12 metreye 9 metrelik bir çelik strüktür ile örtüldü. 9 metrelik açıklıklar paralel başlıklı makaslarla, 12 metrelik açıklıklar ise alttan gergi çubuklarıyla bağlanmış ters makas çiftleriyle geçildi. Çelik strüktüre ait bileşenlerin hizaları gerek gazbeton duvar panellerinin diziminde, gerek alüminyum kompozit cephe kaplamasının derzlerinde, gerekse alüminyum doğramalarda sürdürülerek, yapıyı oluşturan izlerin düşeyde ve yatayda devam ettiği, bütüncül bir mekan elde edilmesi amaçlandı.

 

Millet Mahallesi Pazar Alanı’nın tasarımında doğal aydınlatma ve havalandırmanın imkanlarından yararlanmak önemli bir kriterdi. İki katı birbirine bağlayan galeri boşluğu bir yandan kapalı otoparkın havalandırılmasına, bir yandan da çatısındaki polikarbonat ışıklık sayesinde her iki katın da aydınlatılmasına katkı verdi. Ön cephe boyunca devam eden revak hem dükkan cephelerinin gölgede bırakılmasına, hem de dükkanlara ait yarı kapalı mekanların tanımlanmasına yardımcı oldu. Geniş çatı yüzeyindeki yağmur suyu toplanarak pazar alanının temizliğinde kullanılmak üzere bodrum katta depolandı. Söz konusu temizliği kolaylaştırmak, yüzeyde su birikmesini engellemek amacıyla da zeminde, düzenli aralıklarla dizilmiş beton hazneler bırakıldı.

 

Gerek dükkanları içeren yapının, gerekse yangın merdivenleriyle servis birimlerini içeren kütlelerin duvarları, gazbeton panellerle, “tek katmanlı” biçimde oluşturuldu. Bu sayede çevreye duyarlı olduğu kadar, uygulaması ve bakımı kolay bir çözüme gidilmiş oldu. Söz konusu paneller dükkan yapısında, çelik strüktür arasında, dolgu duvar mahiyetinde çalışırken; diğer tek katlı kütlelerde, yüksek yoğunluklu, yığma duvar mahiyetinde kullanıldı. Panel yüzeylerindeki gözenekler aynı malzemeden bir harçla dolduruldu. Duvarların üzerinin sıvanmadan, yalnızca grenli bir boya ile boyanarak bırakılması sayesinde de, derzlerin görünür kılınması ve yapıdaki modüler, ritmik anlayışın duvar satıhlarında okutulması amaçlandı.

 

Millet Mahallesi Pazar Alanı’nın cam, çelik, beton, gazbeton, doğal taş, alüminyum gibi farklı malzemelerin, aynı şekilde karkas ve yığma yapım sistemlerinin, geçirgen ve hafif bir bütün oluşturacak şekilde biraraya geldiği bir yapı olması hedeflendi. Söz konusu geçirgenlik ve hafiflik hissinin, tercih edilen beyaz tonlarıyla daha da vurgulanmasına; “kapalı” pazar alanının, adının aksine, bulunduğu mahalleyi içine çeken, “açık” bir yapı olmasına çalışıldı. Geçirgen, hafif, buyur eden ve açık…