• Architectural Project

  Uygur Mimarlık

Ankara'nın uluslararası bir çekiciliği olan yeni bir dönüm noktası var: şehrin göbeğinde, Tarihi Ankara Kalesi ile Anıtkabir arasında uzanan aksın tam ortasında yer alan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Konser Salonu. Kültüre odaklanan son teknoloji bina, vatandaşlar arasındaki etkileşim ve alışverişin ürünü ve kışkırtıcısı olurken hem yerel hem de küresel müzik sahnesine bir varlık kanıtlamayı hedefliyor.

Mayıs 1992'de Atatürk Kültür Merkezi Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Konser Salonu binası için ulusal mimari proje yarışması ilan edildi. Semra Uygur ve Özcan Uygur tarafından önerilen proje, diğer kırk beş başvuru arasından seçildi. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Konser Salonu'nun birincilik ödüllü projesinin tasarım prensibi 1981 yılında Atatürk Kültür Merkezi olarak belirlenen alanın bölümlerini birleştirmek için kentsel bir bütünleşme süreci olarak başladı. Ankara'nın ilk imar planlarından bu yana ana cadde işlevi gören Atatürk Bulvarı'ndan Anıtkabir'e bakan tek boşluk olan bir alanda.

Kazanan proje, zorlayıcı bir sosyal kentsel ilişki sağlayarak zamansız mekansal niteliği ile diğer yarışma girişleri arasında öne çıktı. Anıtkabir'e ve Atatürk Bulvarı'ndan tarihi Ankara Kenti Kalesi'ne bakan tek boşluk olan bir alan içinde sitenin nispeten terk edilmiş şehir manzarası içine gömüldüğünü fark ederek tasarımın ana ilkesini oluşturuyor. Karar, modern Türkiye'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'e adanan Ankara'nın sembolik Anıtkabir mozolesinin görüşlerini kesintiye uğratmamaktı. Tasarım stratejisi, her iki anıtın da manzaralarına öncelik veriyor. Jüri raporuna göre bina, belirli bir süre geçerli olabilecek bir tasarım dilinden ziyade, zamanla eskimeyecek sembolik bir mimari ortaya koyuyor. Kompleksin konfigürasyonu, üçgen prizma fuayesi Ankara Kalesi ile Anıtkabir arasındaki diyaloğa katılacak şekilde tasarlanmıştır. Böylece bir kültür evi üzerinden “Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası” tasviri yoğunlaştırılmıştır. Bu fuaye şeffaf ve herkesin erişimine açık olarak bir “kent odası” olarak tasarlanmıştır. Bu tonozlu üçgen prizma fuayeden, 2000 seyirci kapasiteli Senfoni Orkestrası Salonu olarak tasarlanan devasa yumurta şeklindeki kubbe ve 500 seyirci kapasiteli Oda Orkestra Salonu olarak tasarlanan küre kubbe çıkıyor. Bağ salonu mimarisi konseptine uygun olarak, Senfoni Orkestrası Salonu'nda müzisyenler ortada yer alırken, seyirciler sahneyi çevrelemek için dik bir eğimle yükseliyor. Mükemmel akustik kaliteleri sağlamak için Alman Profesör W. Fasold, Fraunhofer Yapı Fiziği Enstitüsü ile birlikte mimarlarla işbirliği yaptı.

Bu iki salonun kubbelerinin beton kabukları benzersiz pnömatik kalıplarla inşa edilmiştir. Bu dünyada birkaç kez uygulanan bir tekniktir ve Türkiye'de ilk kez kullanılmıştır. Fuaye ve konser salonları batık olup sitenin en alt kotunda yer almaktadır. Sembolik yaklaşım, farklı ve dinamik öklid formları ve onların şiirsel kompozisyonları ile tasvir edilir. Fuaye ve konser salonları sitenin en alt kotunda yer almakta olup, etrafını bir yansıma havuzu çevrelemektedir. Havuz, farklı hava koşullarını yansıtarak gökyüzünü, şehri ve etrafındaki salonları yansıtıyor ve atmosferi her gün yeniden tanımlıyor. Dikdörtgen şeklindeki bu havuzun iki yanında, adeta topraktan fırlıyormuş gibi çapraz olarak yerleştirilmiş iki özdeş yapı, konser salonlarını esrarengiz ve kucaklıyor. Kompleks, bir krater gölü izi ve uhrevi bir etki yaratıyor. Yukarıya eğimli bu binalarda idari ve eğitim birimleri ile profesyonel stüdyolar bulunur. Konuk deneyimi, görünüşte bağımsız formlardan ve eğrisel ve keskin kenarlı binaların dengesinden oluşan heykelsi bir yapıyı iletmek için tekil bir çatı veya cepheden kaçınan açık bir teşviktir.

Yeni yapı kompleksi 62.547 m2 kapalı alan oluşturmaktadır. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın yanı sıra Ankara Devlet Çoksesli Korosu, Ankara Türk Dünyası Müziği Topluluğu, Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu, Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu ve Devlet Halk Dansları Topluluğu'na da ev sahipliği yapacak.

1992'den kalma, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Konser Salonu kompleksinin olağanüstü inşaat hikayesi sonunda tamamlandı. Temeli 1997 yılında atılmış, ödenek yetersizliği nedeniyle inşaat 2014 yılına kadar ayakta kalmıştır. 2017 yılında inşaat süreci yeniden başlatılmış ve 2020 yılında kompleks neredeyse bitmiştir. Yarışmadan bu yana geçen 29 yıllık süreçte 5 Cumhurbaşkanı, 10 Başbakan ve 20 farklı Kültür Bakanı görev aldı.

3 Aralık 2020'de Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası bu yeni konser salonunun açılışını bir gala etkinliği ile gerçekleştirdi. Covid-19 salgını nedeniyle konser salonu bir süreliğine kapatıldı.

Şehrin kalbinde yer alan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Konser Salonu Kompleksi, mimari bir dönüm noktasıdır ve önemli konumu ve çarpıcı görüntüsü nedeniyle herkes tarafından görülebilir. Tasarım, gelecekten kavramsallaştırma zamanına bakan fütürist bir estetik üzerine kasıtsız bir ifadedir.