Permakültürün Temelleri ve Prensipleri 

Permakültür kavramı, ilk olarak araştırmacı Bill Mollison ve tasarımcı David Holmgren tarafından kalıcı tarım (permanent agriculture) olarak öne sürülür ve bu iki araştırmacı kavramı şöyle tanımlar: “Permakültür, doğal ekosistemlerin çeşitliliğine, istikrarına ve esnekliğine sahip olan tarımsal olarak üretken ekosistemlerin bilinçli tasarımı ve bakımlarının sağlanmasıdır’’.

Permakültür, tasarımın merkezine doğanın kendi işleyişini koyarak, dünyadaki tüm canlıların yararına olan bir sistem yaratmaktır. Var olan kaynakları verimli kullanmak ve ekosistemleri korumak permakültürün temel sistemlerindendir. Bu nedenle de, mimarlık, antropoloji, botanik, biyoloji, tarım, coğrafya gibi pek çok disiplini kendi içinde barındırır ve pek çok farklı alanda uygulanabilir. 

Permakültür sistem tasarımının ilk adımı, tasarlanacak çevrenin detaylı bir şekilde gözlenmesi ve ihtiyaçlarının belirlenmesidir. Ardından, bu ihtiyaçlara uygun adımlar tasarlamak, doğanın işleyişini anlayarak hareket etme anlamına gelir. 

Permakültür var olan doğal kaynakların sürdürülebilir ve yenilenebilir şekilde kullanılmasını önemser. Bununla birlikte, permakültür tasarımı tüm canlıları gözetir. Bu sayede, bir taraftan biyoçeşitliliği teşvik ederken diğer taraftan ekosistemlerin dengesini korumak için çabalar. 

Permakültürde asıl hedef, tasarlanan sistemin bakımı ve yönetilmesi için minimum çaba ve enerji sarf ederken maksimum ürün ve fayda elde etmektir. Kurulan sistemde çıkan atıklar değerlendirilir ve sisteme yeniden entegre edilerek döngüye katılmaya çalışılır. Böylece, atık miktari azaltılırken var olan kaynaklar da daha etkili bir şekilde kullanılmış olur. 

Permakültür, sadece çevreci bir yaşam tarzı değil, doğa ilkelerini model alan bir sistem tasarımı felsefesidir. Bu felsefe temelde üç etik ilkeye göre ilerler:

1. Yeryüzüne özen göstermek: Bu madde, doğaya ve tüm canlılara özen göstermeyi vurgular. Yaşamın desteklenmesi, doğal sistemlerin korunması ve insanların ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla tasarım yaparken, doğaya ve tüm canlılara bakım ve hassasiyet gösterilmesini ifade eder.
2. İnsana özen göstermek: Bu madde, toplumda yaşayan insanların gıda, barınak, eğitim, iş, sosyal ilişkiler gibi sağlıklı bir şekilde var olabilmeleri için gerekli ihtiyaçların karşılanmasını vurgular. Bu toplumda hiyerarşik ya da oligarşik bir yapıdan bahsedilemez, toplumun bütün üyeleri aynı şekilde göz önünde bulundurulur.
3. Adaletli paylaşım: Bu madde, doğal kaynakların ve var olan enerjinin, sadece bireysel ihtiyaçlara değil toplumun ihtiyaçlarına odaklanarak adil bir şekilde paylaşılması gerektiğini vurgular. Aşırı tüketimden kaçınılması ile kaynakların gelecek nesiller için de yetecek şekilde kullanılması amaçlanır. 

Bununla birlikte, permakültür kavramı bir taraftan da savunduğu ilkeler ile iklim krizi ile mücadeleye de etkin bir şekilde katkı sağlar. Permakültürün iklim krizi ile sunduğu çözümler şu maddeler ile özetlenebilir: 

Karbon emisyonunun azaltılması: Permakültür sunduğu döngüsel ve sürdürülebilir tarım sistemleri sayesinde, atmosfere salınan karbon emisyonunun azaltılmasında etkili olur. 

Su yönetimi: Permakültürün savunduğu sistem tasarımları, suyun verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayarak çok yakın gelecekte karşımıza çıkacak olan su kıtlığı sorununa bir çözüm sunar. Yağmur suyu hasadı, sulama sistemlerinin tasarımı ve su tasarrufu yöntemleri ile su yönetimi çeşitlendirilebilir. 

Biyoçeşitliliğin korunması: Permakültür, tüm canlıların hakkını gözetir. Bu nedenle, ekosistemlerin dengesini sağlayarak iklim krizine karşı da daha dayanıklı hâle gelinmesine yardımcı olur. 

Yerel Üretim ve Yerel Beslenme: Permakültür, yerel üretimi teşvik ettiği için gıda taşımacılığının azaltılmasına katkıda bulunur. Bu madde, bir taraftan var olan ekosistemi gözetirken, diğer taraftan karbon emisyonunu düşürdüğü için iklim krizine de katkı sağlar. 

Doğanın prensiplerini anlayarak adımlar atılmasını sağlayan permakültür, sürdürülebilirlik ve iklim krizi konularını da kapsayan önemli bir tasarım felsefesidir. Permakültür anlayışının yaygınlaşması, toplumun bu konudaki bilincinin ve farkındalığının artması, permakültürün savunduğu prensiplerin günlük yaşamlara entegre edilmesi daha sürdürülebilir ve daha yaşanabilir bir gelecek için önemli görünmektedir. 

__________________