6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen iki büyük deprem ve ardından bu bölgede olan sayısız artçı on ili içine alan oldukça büyük bir alanı etkiledi. Moloz yığınları, ağır hasarlı binalar, büyük ölçüde yıkılan kentler… Zaman ilerleyip depremin etkileri gün yüzüne çıktıkça afetten etkilenen insanlar için barınma ihtiyacı ve kentlerin yeniden inşası için mimarlara, planlamacılara, inşaat mühendisleri gibi yapı sektörü profesyonellerine daha fazla ihtiyaç duyulacak.  

Deprem gibi yıkıcı bir afet sonrasında yapı sektörü profesyonelleri ne yapabilir? Bu iki büyük depremden hangi dersler çıkarılabilir? Kentlerin var olan bağlamı, afet sonrası yeniden inşa sürecini nasıl etkiler? Bütün bu soruları, Yapı Kataloğu olarak, “Yarın Çok Geç” dosyası altında bir dizi editoryal çalışma ile derliyoruz.  

…. 

Yarın Çok Geç – Afet Sonrası Dosyası’nın derlediği ilk örnek, 2017 senesinde Dünya Mimarlık Festivali'nde ödül alan ve Çin’in Guangming Köyü’nde konumlanan bir konut örneği. 

2014 senesinde Çin’in Ludian İlçesinde 6.1 büyüklüğünde bir deprem gerçekleşti. On binin üzerinde binanın çöktüğü bu depremde Guangming Köyü'ndeki toprak binaların çoğu yıkıldı. Bu nedenle, deprem sonrası yapılanma sürecinde köylüler evlerini daha dayanıklı olması adına tuğla-beton ile inşa etmeyi tercih ettiler. Fakat, bu süreçte, yapı malzemelerinin fiyatının hızla artması ve malzeme tedariğinin zor olması gibi sebepler nedeniyle köylüler için tuğla-beton yapılar üretmek ekonomik olarak karşılanamaz hâle geldi. 

Bu nedenle, Hong Kong Çin Üniversitesi ve Kunming Bilim ve Teknoloji Üniversitesi mimarları ve mühendislerinden oluşan bir çalışma grubu bölgeye gelerek köyün gösterdiği karakteristik özellikler, köyün bağlamı, mimari dokusu, iklim özellikleri gibi konuları detaylı bir şekilde ele aldı. Ardından, köyün geleneksel yapım yöntemini iyileştirerek “depreme karşı nasıl daha dayanıklı yapılar geliştirebilecekleri”nin üzerinde durdu. Araştırmaların sonunda yerel halkın da yapım sürecine dahil edildiği basit bir konut planı oluşturuldu ve köylülerin daha sonra kendilerinin de inşa edebilmesi için yapının bir prototipi inşa edildi. Ayrıca inşa sonrası, sismik performansını ölçmek üzere teste tabii tutulan yapının, sismik olarak önemli ölçüde iyileştirildiği ve yerel yönetmelikleri karşıladığı görüldü.

Kare ve oldukça basit bir planı olan yapıyı grubun liderliğini yapan Profesör NG Yan Yung Edward şu cümlelerle açıklıyor: 

"Bu oldukça basit bir ev. Basit olması gerekiyor çünkü köylülerin onu nasıl inşa edeceklerini bilmeleri gerekiyor. Sismik dayanıklılık tasarımı için geometrinin basit olması önemli. Kare form her zaman daha güçlüdür, bu nedenle tasarımımıza kare blokla başladık. Çatı da çok basit bir piramit yapı."

Prototip olarak tasarlanan ve inşa edilen bu yapı, geleneksel yapım teknikleri ile günümüzün teknolojisi ve bilgi birikimini bir araya getirmesi açısından çevresel boyutta dikkate değer bir örnek. Bununla birlikte, inşaat maliyetlerini bölge sakinlerinin karşılayabileceği seviyeye indirmesi açısından ekonomik boyutta; deprem sonrasındaki tüm yapılanma sürecine çok disiplinli üniversite kaynakları ile köylülerin de dahil olması açısından ise sosyal boyutta oldukça önemli görünmektedir. 

_______________

Kaynaklar: 

• https://www.archdaily.com/802855/post-earthquake-reconstruction-demonstration-project-of-guangming-village-the-chinese-university-of-hong-kong-and-kunming-university-of-science-and-technology?ad_source=search&ad_medium=projects_tab 
• https://www.dezeen.com/2017/12/01/movie-waf-world-building-of-year-winner-earthquake-resistant-video/ 
• https://dergipark.org.tr/en/pub/kent/issue/46948/534043

Görseller: 

• https://www.archdaily.com/802855/post-earthquake-reconstruction-demonstration-project-of-guangming-village-the-chinese-university-of-hong-kong-and-kunming-university-of-science-and-technology?ad_source=search&ad_medium=projects_tab